Coğrafi Keşifler ve Ortaçağa etkileri COĞRAFİ KEŞİFLER ve SONUÇLARI Ortaçağın sonuna kadar Avrupalılar, dünyanın pek az yerini tanıyorlardı. Coğrafya bilgisinin artması ve gemicilikteki gelişmeler sonucu açık denizlere çıkan Avrupalılar, yeni kıtalar ve ülkeler keşfetmeye başladılar. İşte xv. ve xvı. yy'da Avrupa'da ortaya çıkan Dünya'yı tanıma ve kaynaklardan daha fazla yararlanma hareketlerinin genel adına coğrafi keşifler denir. Keşiflerin Nedenleri : 1-)Zengin doğu ülkeleriyle ticaret yapmak için yeni yolların aranması : Ortaçağ'da Avrupa'nın ihtiyacı olan baharat,altın,gümüş,elmas,inci,pamuk ve ipekli kumaşlar gibi değerli mallar Avrupa'ya 2 önemli yoldan ulaşıyordu: Birincisi; Orta Asya üzerinden kara yolu ile Hazar Denizi'nin güney ve kuzeyinden Trabzon ve Kırıma ulaşan İpek Yolu idi.Bu yol Türklerin elinde idi. . İkincisi; Hindistan'dan başlayıp bir kolu Basra Körfezi'ne ulaşan,diğer kolu ise Mısır ve Suriye limanlarında sona eren Baharat Yolu idi. Türk ve Müslüman tüccarların bu yolları izleyerek Hindistan ve Çin'den getirdiği bu mallar Venedik ve Cenevizliler tarafından Avrupa'ya ulaştırılıyordu. Bu ticaret sayesinde doğu ülkeleri oldukça zenginleşmişti.Ancak bu mallar birkaç el değiştirdiği için oldukça pahalıya satılıyordu.Bu da doğu ülkelerine karşı büyük bir ilgi ve merak uyandı 2-) Ünlü İtalyan bilgini Marco Polo'nun doğuya yaptığı seyahetten sonra,bu ülkelerin bitmek tükenmek bilmeyen servetlerinden söz etmesi,doğuya olan ilgiyi artırdı. . 3-) Avrupa'nın genellikle ilerlemiş toplumlarından İspanyollar ve Portekizliler,doğu ülkeleriyle doğrudan ticaret yapmak ve daha ucuza mal etmek amacıyla harekete geçtiler 4-) İstanbul'un fethinden sonra Türkler,Karadeniz ve Kırım'ı elde ederek Cenevizlilerin kolonilerine yerleştiler.Bu gelişmelerde Avrupalıların,Çin ve Hindistan'a gitmek için yeni yollar aramalarında etken oldu. 5-) Coğrafya bilgisinde ilerleme : Orta Çağ'da Avrupalıların dünya ile ilgili bilgileri çok az ve yanlıştı. Avrupalılar Haçlı Seferleri sırasında Müslümanların coğrafya ile ilgili bilgilerinden yararlandılar.Çünkü Araplar eski Yunan eserlerini kendi dillerine çevirerek incelemişlerdi. Dünyayı düz bir tepsi şeklinde düşünüyorlardı.Daha sonra Dünya'nın yuvarlak olduğunu öğrendiler.Bunun sonucunda var olan haritaları geliştirip daha doğru haritalar yaptılar. 6-)Haçlı seferlerinden itibaren pusulayı yakından tanıyan Avrupalıların bu aygıt üzerinde son düzenlemeleri yaptıktan sonra açık denizlere inme cesareti göstermeleri. (Manyetik pusulanın icadı ve gemi yapım tekniğindeki ilerlemeler,coğrafi keşiflerin en önemli nedenlerindendir.) 7-) xvııı.yy'da denizci saatleri ve kronometreler sayesinde boylamların kesin tespiti de deniz yolculuğunu geliştirdi. 8-)İstanbul'un Türkler tarafından alınmasından sonra.Bizans bilginleri İtalya'ya gittiler.Bunlar Ptolemaios Geograbhike'si dahil pek çok yunanca eseride götürmüşlerdi. Haritalardaki hatalar düzeltildi.Yeni haritaların yapılması,Hindistan'a başka yollardan da gidileceği fikrini güçlendirdi. 9-)Bilim ve teknolojik alandaki ilerlemeler; * Amerika'nın keşfi (1492) * Ümit Burnu'nun bulunması(1486-1698) * Dünya'nın dolaşılması (1519-1522) 10-)Ortaçağ seçkin topluluğunun parçalanması ve mutlakiyetçi hükumdarlık- lardaki ilerleme,ilk keşif gezilerinin teşkilatlanmasını ve gerekli personeli sağladı. 11-)Efsane ve hurafelere inanmayan cesir gemicilerin yetişmesi: Ortaçağ'da Atlas Okyanusu'nun içinde gemileri çeken mıknatısların olduğuna inanılırdı.Ekvatora doğru inildiğinde gemicilerin kararıp zenci olacakları düşünülür ve uzağa gidilemezdi.Coğrafya bilgisindeki ilerlemeler gemicileri yüreklendirdi. Dünya'nın yuvarlak olduğuna inananlar,sürekli batıya gidilecek olursa doğunun bulunacağını ileri sürdüler. KEŞFEDİLEN YOLLAR ve YERLER PORTEKİZLİLERİN KEŞİFLERİ: Atlas Okyanusu yolu ile, Afrika'nın güneyini dolaşarak Hindistan'a ulaştılar. Afrika'nın güneyine ilk ulaşan denizci Bartelmi Diyaz'dı.Buraya gemicilerin cesaretlerinin kırılmaması için Ümit Burnu adını verdi.Vasgo dö Gama Ümit Burnu'nu dolaşarak Hindistanın batı kıyılarına ulaştı.Portekizliler bu yolu ellerinde tutabilmek için bölgeye donanmalar gönderdiler.Yeni bulunan Hint Deniz Ticaret Yolu,Süveyş Kanalı açılıncaya kadar dünyanın en önemli ticaret yolu olarak kaldı. Portekizliler bir yandan da Malaya yarımadasına giderek Çin'den gelen yollara sahip oldular.Asor ve Kanarya adalarını Portekizliler,Güney Amerika'da Brezilya'yı keşfettiler. İSPANYOLLARIN KEŞİFLERİ: İspanyol denizcileri sürekli batıya gidilirse Hindistan'a ulaşılacağını düşünüyorlardı.İspanya adına Cenovalı ünlü gemici Kristof Kolomb keşif hareketlerinde bulundu.Sürekli batıya giderek Amerika'nın doğusundaki Bahama takım adalarına ulaştı.Burayı Hindistan'ın batısı sandı.Amerika'ya üç sefer daha yaparak,Orta ve Güney kıyılarını buldu,ancak yeni bir kıta bulduğunun farkına varamamıştı. Kristof Kolomb'dansonra Ameriko Vespuçi adında bir İtalyan denizci İspanya adına keşiflerde bulundu.Amerika'ya yaptığı bir seyahetten sonra buranın Hindistan olmayıp,yeni bir kıta olduğunu açıkladı. İspanyollar daha sonra Meksika'yı,Brezilya hariç Güney Amerika'nın tamamını keşfettiler. İngiliz ve Fransızlar da Kuzey Amerika'da keşiflerde bulundular.Ele geçirdikleri yerlerde koloniler kurdular.İngilizler Kanada ve Hudson Körfezi kıyılarını ele geçirdiler.Fransızlar Labrador,St. Lawrance ve Büyük Göl bölgesini ele geçirdiler. İlk dünyayı dolaşma gezisini Macellan İspanya adına başlattı.Flipin ada- larında öldürülünce geziyi Del Kano tamamladı. (1519-1522) Böylece dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlandı.Avrupa ile Büyük Okyanus ve Uzakdoğu ülkeleri arasında önemli bir yol daha bulunmuş oldu.Panama Kanalı açılıncaya kadar bu yol önemini korudu. COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI 1-) Dünyanın büyük bir kısmı tanınmış sanıldığından daha büyük olduğu anlaşılmıştır. 2-) İlk zamanlarda keşiflerden en çok İspanyollar ve Portekizliler yararlandılar,büyük sömürge imparatorlukları kurdular.Fransızlar ve İngilizler de Kuzey Amerika'nın Atlas Okyanusu kıyılarında,Kanada'da sömürgeler elde ettiler.Avrupa devletleri arasında sömürge rekabeti başladı. 3-) Ticaret alanı genişledi.Ticaret ve sanatla uğraşan Burjuvalar zengin- leşti.Asiller eski servet ve ayrıcalıklarını kaybetmeye başladılar. 4-) Keşifler ticaret yollarının değişmesine neden oldu.İpek ve Baharat yolları kullanılmaz oldu. 5-) Akdeniz limanları eski önemini kaybetti. 6-) Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.Bu durum Süveyş Kanalı'nın açılmasına kadar sürdü. 7-) Yeni bulunan ülkelere özellikle Amerika'ya,Avrupa'dan göç başladı. Bunların birçoğu Avrupa'daki huzursuzluklardan kaçıyorlardı.Birçoğu da ticaret yapmak,servet sahibi olmak için göç ettiler.Bu durum esir ticaretinin de yeniden canlanmasına etki etti. 8-) Keşifler dinsel inanışlar üzerinde de etkili oldu.İncil'de yeni bulunan ülkelerden söz edilmemesi,Hristiyanların kiliseye olan bağlılıklarını sarstı. 9-) Yeni yolların bulunması en çok Orta Asyalı Türkleri ve İslam dünyasını olumsuz yönde etkiledi.Keşiflerden sonra bu milletler ekonomik bakımdan yoksul- laitılar. 10-) Yeni kıtalar ve okyanusların varlığının anlaşılması yeni ürünler,kültür- ler ve insanların tanınmasını sağladı. 11-) Avrupa'nın giderek zenginleşmesine,bunun aksine doğu ülkelerinin fakir düşmesine yol açtı. 12-) Servetin temeli olan toprak önem kaybetti. 13-) Hristiyanlık yayıldı. 14-) Doğu ticaret yolu Afrika'nın güneyine kaydı (1487-1498) 15-) Amerika kıtası bulundu. 16-) Amerika'daki altın ve gümüş Avrupa'ya taşındı,Avrupa ekonomik yönden güçlendi. (Osmanlı Devleti'nde büyük ekonomik zorluklar yaşandı) 17-) Köle ticareti ortaya çıktı. 18-) Yeni bitkiler tanındı. 19-) Rönesans'ın başlamasına katkı sağladı. RÖNESANS XV. ve XVI. yüzyıllarda önce İtalya'da başlayan ve tüm Avrupa'ya yayılan bilim, sanat, edebiyat ve düşünce hayatında görülen gelişmelere Rönesans adı veri- lir. Rönesans,''Yeniden Doğuş'' demektir. NEDENLERİ : 1-) Avrupa'da halk önce Feodalite sonra Monarşi yönetimlerinin baskısı altında kalmıştı. Skolastik görüş, sanatçıları tamamen yönlendiriyordu. Bu sırada Bizans, antikite düşünce sistemini yaşıyordu. İstanbul'un fethi sonrasında daha büyük bir ilgi odağı haline gelen Bizans düşüncesi taklit edildi. Böylece ortaya çıkan antikite tarzı, Hümanizma hareketlerini doğurdu. 2-) Dini mimarinin ve buna bağlı sanat anlayışının gelişmesi, sonuçta sanatın serbestleştirilmesi arzuları, yeni din dışı sanat anlayışının da oluşturulmaya çalıştırılmasına neden oldu. 3-) Avrupa'nın coğrafi keşifler ile maddi olarak kalkınması,sanatçıları ve düşünürleri koruyan ve onlara gerekli maddi desteği sağlayan Mesen adlı bir snıfın ortaya çıkmasını sağladı. 4-) Matbaanın gelişmesi, kağıdın maliyetinin ucuzlamasında etkili oldu. SONUÇLARI : 1-) Avrupa'da özgür düşünce gelişti. 2-) Pozitif bilimler önem kazandı. 3-) Bilim ve sanat gelişti. 4-) Kiliseye olan bağlılık azaldı. 5-) Avrupa'da okuma-yazma oranı arttı. 6-) Birçok sanat eseri oluşturuldu. 7-) Reform hareketlerinin başlamasında etkili oldu. REFORM XVI. yüzyılda Almanya'da başlayıp, buradan diğer Avrupa ülkelerine yayılan, dini alanda yapılan yenilik hareketlerine REFORM adı verilir. NEDENLERİ : 1-) Matbaanın kullanılması. 2-) Rönesans'ın etkisi. 3-) Katolik kilisesinim bozulması. 4-) Endülüjans sorunu. 5-) Ekonomik neden. 6-) Siyasal neden. 7-) Martin Luther'in faaliyetleri. SONUÇLARI : 1-) Dine egemen güçlü devletler kuruldu. 2-) Avrupa'da mezhep birliği bozuldu. 3-) Eğitimde laikleşme süreci başladı. 4-) Bilimsel gelişmeler hızlandı. 5-) Katolik Kilisesi kendi içinde düzenlemelere gitmek zorunda kaldı. 6-) Skolastik düşünce yıkıldı
Anasayfa 
Arama 
Kayıt Ol 
Giriş yap 
C.tesi Eyl. 12, 2009 12:29 am