Radyasyon Tedavisi

Konu: Radyasyon Tedavisi C.tesi Eyl. 12, 2009 12:43 am

Radyasyon Tedavisi
İrfan Şahin

Nükleer tıp sahasında hastalıkların tedavisinde kullanılan radyoaktif ilâçlar, diğer radyoaktif maddelerden farklı olarak, ışıma tipi ve sahip olduğu enerji seviyesi bakımından birtakım hususiyetler taşımalıdır. Radyoaktif maddenin bilhassa tedavi edilmesi hedeflenen hastalıklı organ veya doku tarafından yoğun olarak tutulması ve vücuda en az miktarda radyasyonu verecek şekilde uygulanması gerekmektedir. Yani radyoaktif maddenin yarılanma süresi, tedavi edilecek dokuda bırakılması gereken radyoaktif ışıma enerjisinin (tedavi için gerekli radyasyon miktarı) sağlanabileceği seviyede olmalıdır. Cenab-ı Hakk, saf β ışını yayan radyoaktif maddeleri tedavi için ideal olarak yaratmıştır.

Radyoaktif çekirdek tedavisi

Radyoaktif çekirdek tedavisi, hastalıklı dokuya uygun hususiyetteki radyoaktif bileşiğin genellikle damar yoluyla hastaya verilmesine dayanır. Bu tedavide radyoaktif bileşik vücutta dağıtıldığında hastalıklı organlarda daha yoğun olarak tutulur ve bu vesileyle hücre seviyesinde bir tür şua (ışın, radyasyon) tedavisi yapılır. Bu tedavi şekline verilebilecek en bâriz misâl, yaygın olan ve halk arasında atom tedavisi olarak da bilinen radyoaktif iyot tedavisidir. Tiroit kanseri taşıyan hastalarda, tiroit bezinin fazla çalıştığı durumlarda bu tedavi metoduna sıklıkla başvurulmaktadır. Vücudumuzda iyot en çok tiroit bezinde kullanıldığı için bu tedavide bilhassa radyoaktif iyot (iyot elementinin radyoizotopu olan I-131) seçilmektedir. Troit bezine verilmiş olan, iyotu diğer organlara nazaran daha fazla tutma hususiyeti, bu organın hastalandığında bu metotla seçici olarak tedavisinin yapılabilmesine vesile olmaktadır. Bunun yanı sıra, bazı radyoaktif çekirdeklerle işaretlenmiş antikorlar veya peptidler, diğer kanser türlerinin tedavisinde kullanılarak bazı vakalarda başarı sağlanabilmektedir. Çekirdek tedavisi kemik metastazlarının ve bazı eklem hastalıklarına bağlı ağrıların tedavisinde de kullanılmaktadır.

Kemik metastazlarının tedavisinde radyoaktif ilâçlar

Kanser hücrelerinin, hastalığın başladığı yerden vücudun başka bölgelerine yayılmasına metastaz denir. Kemik metastazları neticesinde ortaya çıkan hasar ve ağrılar, hastada hareket ve fonksiyon kayıplarına sebebiyet verebilir. Şua tedavisi, bilhassa sınırlı kemik lezyonlarının tedavisinde uzun yıllardır kullanılmaktadır; fakat şua tedavisinin yaygın kemik metastazlarında kullanımında ışınlama sahası genişlediğinden yan tesirleri de artar.

Radyoaktif ilâç tedavisi, birden fazla kemik sahasına yayılmış ağrılı metastazları olan hastalar için uygundur. Tedavinin temeli, uygun hususiyetteki radyoaktif ilâçların hastaya damar yoluyla verilmesine dayanır. Bu tedavide kullanılan radyoaktif maddeye verilen hususiyet, onun hızla kan dolaşımından ayrılarak iskelet sisteminde ve özellikle de metastaz bölgelerinde yoğunlaşmasına vesile olur. Bu maksatla, 32P (fosfor) radyoaktif maddesi 30 yıldan daha uzun bir süredir kullanılmaktadır.

Eklem hastalıklarında radyoaktif ilâç tedavisi

İltihaplı eklem romatizması olarak da bilinen romatoid artrit, yaklaşık % 1-2 nispetinde görülen yaygın bağ dokusu hastalıklarından biridir. Bu hastalıkta uzun dönemde ilâç tedavisi bazı vakalarda yetersizdir ve ciddi yan tesirler doğurabilir. Bu hastalığın bazı ileri vakalarında uygulanan radyonüklid sinoviektomi metodu, hastalığın ameliyatla tedavisine yakın neticeler verir. Ayrıca, daha düşük maliyetli olma, hastanın tedavi sonrası yatmasını gerektirmeme, tekrar edilebilir olma gibi avantajları da vardır.
Netice itibariyle, Rabb’imizin bize bahşetmiş olduğu bu nimetin menfî veya müspet gayeler için kullanılması, diğer nimetler gibi insanoğluna bağlıdır. Radyasyon gibi ilk bakışta zararlı gibi görünen fakat aslında birçok faydalarıyla hizmetimize sunulmuş olan nimetleri insanlığın faydası için kullanmak asıl gayemiz olmalıdır.

Kaynaklar
- Pandit-Taskar, N., Batraki, M., Divgi, C.R., 2004, Radiopharmaceutical therapy for palliation of bone pain from osseous metastases. J. Nucl. Med., 45(, 1358-65.
- Schneider, P., Farahati, J., Reiners, C., 2005, Radiosynovectomy in rheumatology, orthopedics, and hemophilia, J. Nucl. Med., 46, 48-54.
- Siegel, H.J., Luck, J.V. Jr., Siegel, M.E., 2004, Advances in radionuclide therapeutics in orthopaedics, J. Am. Acad. Orthop. Surg., 12(1), 55-64.
- Demir, M., 2000, Nükleer Tıp Fiziği, İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayınları, İstanbul.

SIZINTI

» Katarakt Ve Tedavisi
» Batık Tırnak ve Tedavisi